Beknopte geschiedenis van de Vrijmetselarij
De vrijmetselarij is ontstaan in de 18°eeuw. Het was een kind van de Verlichting. Die geloofde heel erg in de rede en de wetenschap, maar ook in de kracht van het zelfstandig denken. De ontstaansgeschiedenis, in het bijzonder de oprichting van een Grootloge in London in 1717, is historisch niet overtuigend bewezen.
Hoewel er ook niet een éénduidige band met de kathedraalbouwers bestaat, vindt de loge inspiratie in de Middeleeuwen, de tijd van de steenhouwers en bouwmeesters die toen vrij van stad naar stad trokken. Vrije en trotse ambachtsmannen, die met gezamenlijke krachten bovenmenselijke bouwwerken realiseerden.
Nog vandaag heeft de loge de Middeleeuwse ambachtenstructuur, met leerlingen, gezellen en meesters. Er wordt gewerkt met symbolen uit de bouw, maar er wordt natuurlijk niet meer fysiek gebouwd. Het is een spirituele groepering, die zoals in de Gotische kathedralen het licht centraal stelt. Op een symbolische manier wordt gezegd dat iedere vrijmetselaar aan zijn ruwe steen kapt totdat die in de bouw van de Tempel der Mensheid past.
Vrijmetselaars geloven in gelijkheid, vrije denken en verdraagzaamheid en ze respecteren verscheidenheid. Zij brengen mensen bijeen die elkaar zonder de loge nooit zouden kennen. De eerste maçonnieke constitutie van Anderson uit 1723 spreekt immers reeds van de "center of union". Zij spreken elkaar aan met broeder en zuster.
Geloof is niet tegengesteld aan lidmaatschap van een loge. Het was van bij het ontstaan van de loges trouwens een uitdrukkelijke bedoeling om de verschillende godsdiensten nader tot elkaar te brengen. Sommige logeleden geloven in een persoonlijke God. Anderen verwijzen eerder naar een abstract spiritueel principe en spreken symbolisch over de Opperbouwmeester van het Heelal. Nog andere logeleden zijn agnost of atheïst. Daarom vind je in sommige ateliers tijdens de rituele zittingen een opengeslagen bijbel, bij andere een boek met blanco pagina’s, bij andere dan weer een kopie van de “Universele verklaring voor de Rechten van de Mens”. Ook passer en winkelhaak zijn belangrijke symbolen. Ze worden gehanteerd als geestelijke werktuigen en helpen vrijmetselaars bij de evaluatie van hun standpunten.
De eerste loge in België, „La Parfaite Union“ werd opgericht in Bergen in het jaar 1721. Ze bestaat nog steeds. Vanaf dat moment ontwikkelt de Belgische vrijmetselarij zich in verschillende richtingen.
In 1833 werd het Grootoosten van België (GOB) opgericht, in 1960 de Grootloge van België (GLB). Om historische redenen heeft het Grootoosten sterke filosofische banden met de laïciserende Franse vrijmetselarij en staat het heel kritisch ten opzichte van de katholieke kerk omwille van haar dogmatisme. Vergeten we ook niet dat de Vrijmetselarij reeds in 1738 in een pauselijke bulle veroordeeld werd en dat die veroordeling meermaals werd bevestigd, maar nooit werd ingetrokken. De Grootloge houdt sterker vast aan het symbool van de opperbouwmeester, maar vond uiteindelijk toch geen aansluiting bij de Angelsaksische strekking. De zogenaamde reguliere loges, waar het geloof in een opperwezen een toetredingsvoorwaarde is, vormen in ons land een kleine minderheid die wel door Londen worden erkend.
Die verschillende strekkingen vormen ‘obediënties’ die enkel mannen inwijden, maar bij het Grootoosten en de Grootloge zijn ook Zusters op veel zittingen welkom.
Vrouwen kunnen in België evenwel ingewijd worden bij andere maçonnieke structuren. In 1912 werd in Brussel, onder de auspiciën van het Franse Droit Humain, de eerste Belgische gemengde Loge opgericht. In 1928 waren er acht Loges waardoor de Belgische Federatie Le Droit Humain een feit werd en de Internationale Gemengde Orde officieel een plaats binnen de Belgische Vrijmetselarij kreeg. De Vrouwengrootloge van België bestaat sinds 1981 (met in 1974 reeds een eerste loge onder de auspiciën van de Franse obediëntie) en Lithos Confederatie van Loges (eveneens een gemengde structuur) werd in 2006 opgericht.
Al die obediënties respecteren elkaar en werken met elkaar samen, met uitzondering van de Reguliere Grootloge van België.
Lees verder op Wikipedia: Geschiedenis van de Vrijmetselarij en Vrijmetselarij in België.
